J. Cleese: 'Wie deadlines in vraag stelt, verdient de strop'

Een dag nadat YouTube uitpakte met een nieuw Monty Python-kanaal, is John Cleese a.k.a Basil Fawlty te gast op het Creativity World Forum, dat dit jaar plaats vindt in de Antwerpse Lotto Arena. Cleese blijft een bezige bij. ‘Niet zozeer omdat ik een workaholic ben,’ zegt ie zelf, wel omdat hij ondertussen alimentatie verschuldigd is aan 3 ex-vrouwen, waarvan voor al de laatste hem het leven moeilijk maakt.

In Antwerpen spreekt Cleese over creativiteit. Op zijn eigenwijze manier bedacht Cleese tal van manieren om creativiteit in je bedrijf te doden:

1. Gedraag jezelf altijd alsof je in een oorlogssituatie zit
2. Begin elke vergadering met het volgende mantra: ‘Er is nog nooit een probleem ontstaan dat niet bestreden kan worden met meer gegevens en nieuwe technologie.’
3. Verdedig je ideeën met je leven
4. Indien je collega’s betrapt die hun tijd verdoen met geeuwen of idiote vragen te stellen, sla ze gerust met een stok en beschuldig ze van nietsdoen.
5. Wie deadlines in vraag stelt moet de doodstraf krijgen. Indien de wetgeving in je eigen locatie daar niet in voorziet, verhuis je bedrijf dan naar Texas. Respecteer deadlines. Wie deadlines vervroegt, schiet zichzelf in de voet omdat hij meer informatie en meer inzicht in een probleem afstoot.

Volgens Cleese zijn mensen die van nature nieuwsgierigheid aan de dag leggen en ‘spelen’ met problemen en uitdagingen automatisch ook de meest creatieve. Wie creatieve mensen in zijn bedrijf wil, moet ze dus ‘speelruimte’ geven. Hij verwijst daarbij naar een studie die onderzocht waarom sommige architecten, die creatieve ideeën moeten integreren in strakke bowukundige regels, succesvoller waren dan anderen. Uit die studie bleek dat de meest succesvolle architecten onder hen toleranter tegenover zichzelf waren, wanneer ze niet de indruk hadden dat ze een probleem aan het oplossen waren, ze hadden m.a.w. geen angst om ogenschijnlijk ‘niets’ te doen.

Managers moeten ook stoppen met hun werknemers beperkingen op te leggen. ‘Hoe kunnen we 10% besparen op onze inventariskosten?’ is een vraag die sowieso al een beperking inhoudt. De 10% doodt de creativiteit in de wieg. De te stellen vraag luidt: ‘Hoe kunnen we de inventaris anders aanpakken?’, ‘Wat doen we niet efficiënt?’, ‘Wat stoort jullie in onze werkwijze?’.

Laat de zaak dan een paar dagen rusten en kom er dan op terug. Heeft niemand een idee, probeer het dan een paar dagen later nog ‘s, tot iemand je zegt: ‘Weet je, ik heb zitten denken, en…’ Zo krijg je een creatief proces op gang en gaan mensen zich interesseren voor wat er gaande is binnen hun bedrijf. Het ergste wat een bedrijf kan overkomen is dat mensen zich machteloos voelen, dat ze nooit de indruk krijgen dat ze een bijdrage tot een beter geheel hebben geleverd.

Creativiteit is een proces, geen geheime formule die door slechts een beperkt aantal insiders wordt gedeeld. Wijsheid is het verzamelen van ideeën en talenten en informatie. De kunst is die zaken samen te brengen en er een coherent geheel van te maken, inclusief de onvermijdelijke paradoxen.