Zitten we in het "grote venijnige vastdenken"?

Zitten we in Het Grote Venijnige Vastdenken? Is het niet zo dat de voorbije jaren van groeiende rechten, groeiende zekerheden en dus groeiende welvaart ons brein geconditioneerd heeft in vastdenken? Maar zijn dat de enige schaatsen geweest die vastdenkpatronen in ons brein hebben gereden? Of is er meer? Hebben we onszelf ook niet vastgezet 'onder druk van de druk' gecreëerd door drie grote evoluties in ons leven?

Is er niet de immense groeisnelheid van informatie en kennis, van waaruit we in technologische warp-speed zijn gesukkeld? Een versnelling die bijna onbewust door onszelf nogmaals is versneld. En dan zijn er ook nog de veranderingen. Veranderingen die zo massaal zijn, die zoveel impact hebben en die ogenblikkelijk voelbaar zijn. Ze zijn ontstaan door de gevolgen van die enorme vermenigvuldiging vaninformatie, kennis en inzichten. Het is niet meer te bevatten. En wanneer ons brein dingen – bijna letterlijk – niet meer kan 'vatten', slaan we tilt als een flippende bingo.

De Grote Toeterende Tilt!?

Zijn de tekenen van dat 'op tilt staan' niet 'vastdenken'? En zien, horen en voelen we dat vastdenken niet elke dag via internet, mobile, kranten, radio- en tv-journaals en de snoeiharde realiteit die ons versmachtend bij de strot grijpt? Spat het bloed er bijna niet uit, brokkelen de hersencellen er niet van af? Het is de voorbije jaren zelfs zo boeiend geweest dat we, zoals ieder discours zijn taalgebruik kent, van een probleem 'een situatie' maken. Zoiets doen we volgens mij enkel en alleen om dingen beheersbaar te maken én om onze angsten te verbergen. Wanneer iets niet benoemd wordt, bestaat het immers niet. En aangezien we al genoeg 'problemen' hebben, verbloemen we die door andere woorden en uitdrukkingen te gebruiken. Woorden zoals 'een situatie'. Het geeft voor mij ook aan hoe diep de ontkenning in ons denken is geworteld.

De Grote Stormende Stromen?

Is die grote stormende stroom aan veranderingen niet iets om vreselijk angstig van te worden? En is dat angstgevoel niet onze realiteit? Belemmert ze ons niet om 'uit de doos denken'? Onze hersenen lijken wel in een chique, luxueuze maar onzichtbare en niet-voelbare dwangbuis te zitten, die zo strak zit dat zelfs de meest minuscule creatieve neurologische spetter geen kans krijgt om te ademen. We zitten zo vast dat een beetje loslaten om rond de gekende doos te lopen, de doos van de zijkant te openen en een andere kant van de doos te zien, onmogelijk lijkt. Dat is ook begrijpelijk, met die woelige, massale, niet te overschouwen hoop informatie die ons prikkelt. Elke dag wordt een vaak angstaanjagende wolk van bits en bytes over ons uitgestort. En die angst verlamt. En wat verlamd is, komt vast te zitten. En net dat vastzitten dwarsboomt omdenken en 'uit de doos denken'. Nochtans is omdenken dat wat we nodig hebben om gepokt en gemazeld, gepakt en gezakt richting toekomst te trekken. En het zal trekken worden met de hakken in het zand om recht te blijven. Trouwens, omdenken is nemen wat er is, het omdraaien en bekijken als een mogelijkheid.

De Grote Voedende Versnellingen?

Laat ons even teruggaan naar die enorme hoeveelheid informatie die ons overspoelt. Een paar dagen terug bekeek ik nog eens de boeiende documentaire ‘Technocalyps’ van de Belgische regisseur Frank Theys, over de toekomst van de mensheid en de technologische evoluties. Theys interviewde futurist Robert Anton Wilson over ‘The Jumping Jesus Phenomenon’ oftewel de versnelling in aangroei van informatie. Volgens Wilson verdubbelt per generatie de informatie alsmaar sneller. Vraag is misschien ook wel: wat is een generatie vandaag nog, als alles versneld is? Wat stelt het oude begrip ‘generatie’ dan nog voor? In elk geval nam Wilson het jaar 1 als maatstaf om uit te rekenen hoelang het duurde voordat de toen beschikbare informatie was verdubbeld: 1500 jaar. Het was, zoals de geschiedenis ons leert, de tijd dat Leonardo Da Vinci en de renaissance hun hoogtepunt bereikte. Die periode noemde Wilson 'een jezus'. Dus in jaar 1 hadden we 1 Jezus of 1500 jaar. 2 Jezus duurde maar 250 jaar. Rond 1750 hadden we 4 Jezus. 150 jaar later hadden we 8 Jezus. 50 jaar later 16 Jezus. Daarna gingen we in slechts 10 jaar naar 32 Jezus. In 1967 hadden we 64 Jezus. In 1973 hadden we al 128 Jezus!

Volgens een schatting van computerwetenschapper Dr. Jacques Valli verdubbelt onze kennis tegenwoordig elk jaar. En die uitspraak dateert al van 5 tot 7 jaar terug! Wellicht verdubbelt alle informatie ter wereldelk jaar zelfs tweemaal. Tweemaal per jaar! Dat is zo massaal dat het nauwelijks te bevatten valt. Een dergelijke toename aan informatie betekent ook onmetelijk veel veranderingen in een half jaar tijd. Veranderingen die u en ik dagelijks kunnen waarnemen. Je zou als gewone mens voor minder 'vast gaan denken'. Alleen uit angst voor wat je niet kan vatten: grijpen, bevatten, vastpakken. Je geraakt dus letterlijk en figuurlijk je houvast kwijt. In datzelfde ‘Technocalyps’ zegt Terrence McKenna dat we in een uur tijd wellicht meer veranderingen op ons zien afkomen dan ooit in 30.000 jaar tijd zijn gebeurd. Dat gaat ons verstand allemaal te boven. Het is de befaamde Singulariteit - het bijzonder onvatbare. Er is niemand die dit nog ooit kan vatten. We zitten in een stroom die onstuitbaar stroomt, net als het leven. Alles vatten kan niet meer, behalve wanneer we chips of andere hoogtechnologische snufjes in ons hoofd laten vergroeien. Iets wat we wellicht georganiseerd zullen gaan doen, zoals trouwens besproken wordt in de documentaire, die u hier integraal kunt bekijken.

De Grote Mooie Morgen?

Maar wat ondertussen? Wat moet je doen om jezelf te beschermen? Om niet angstig te worden? Om uit de angst te treden? Wat doen om terug te leren omdenken en je eigen Mooie Morgen te creëren?

1. Probeer vooral niet alles te vatten.
2. Aanvaard dat je niet alles kunt vatten.
3. Scherm je af. Laat niet alles tot je gevoelige hersenen toe.
4. Creëer omdenkmomenten. Wen aan het gevoel, gedij erin en ervaar ze.

De Grote Bescherming

Ik sluit mezelf 's ochtends en 's avonds af van te veel en te negatieve informatie. Ik start mijn ochtend niet met het radionieuws, met de krantenkoppen enzovoort. Probeer misschien even te wachten tot na 10 uur in de ochtend en stop vanaf 20u30 met jezelf ongecontroleerd gevoelsmatig en informatief te bevlekken. Wonderwel zal je het positieve effect al na een paar weken voelen. Pas na een paar weken? Ja, sorry hoor. Maar dan voel je je wel weer flexibel genoeg om in je denken terug te komen. Er ontstaat plots een open ruimte omdat je niet langer continu besproeid wordt met negatieve input. En ja, de volgende stap is de energie die loskomt. Die energie, samen met de open ruimte, geeft je volgens mij de mogelijkheid om 'uit de doos' te denken. Ik krijg er in elk geval gewoon weer zin in omdat ik niet continu op de meest gevoelige momenten van de dag 'gepakt' en 'ingepakt' wordt door te veel informatie. Bovendien rem ik het voortdurende negativisme af die in die informatie zit. Eenmaal daar is er de stap naar actief omdenken.

De Grote Actie

Plan je uit-de-doos- en omdenkmomenten in en reboot jezelf.

1. Reserveer de zetel bij je thuis wekelijks voor jezelf. Ook het kleinste kamertje of de badkamer behoren tot de mogelijkheden.
2. Erken je angsten en schrijf ze op, schrijf ze van je af. Verbrand ze vervolgens. Dit is een ritueel moment.
3. Laat dogma's los, aanvaard en omarm flexibiliteit.
4. Kijk naar wat is maar kijk anders naar wat kan. Zelfs al lijkt een optie niet meteen aantrekkelijk, dan schuilt achter die onaantrekkelijke façade een mooi vergezicht.
5. Concentreer je om niet naar het probleem te kijken maar stel je voor hoe de oplossing zou kunnen zijn.
6. Kijk naar wat goed gaat, focus erop en versterk het.
7. Vaar verder je eigen koers, doe en kijk niet te veel om en – vooral – blijf omdenken!

De Nederlandse schrijver Berthold Gunster heeft de begrippen ‘vastdenken’ en ‘omdenken’ mooi uitgediept in een leuk boekje. Je mag me altijd de wind van voren geven, terugfluiten of in the face terechtwijzen! Je mag ook altijd meegaan in mijn visie en dat laten weten (peter@hoogland.be). Het uitwisselen van beide soorten informatie is dan wel nog méér informatie maar kan wel leiden tot stimulerende, verrijkend communicatie. De Stormende Stroom Stroomt!